خدمات پزشکی از راه دور درمسیرتوسعه

شیوع بیماری مهلک کرونا ثابت کرد که توسعه خدمات پزشکی از راه دور یا همان ))تله مدیسین(( تا چه اندازه حیاتی است. در زمانی که مردم از رفتن به مراکز درمانی هراس دارند و میترسند که به بیماری کرونا مبتلا شوند، خدمات پزشکی از راه دور میتواند بسیاری از این دغدغه ها را مرتفع کند. در دوران بحران کرونا، تلاش زیادی برای توسعه خدمات پزشکی از راه دور انجام شده و دستاوردهای مهمی نیز حاصل شده است.

رضا گل پیرا، مدیرکل مرکز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت نیز با اشاره به افزایش پوشش بیمه ای خدمات تله مدیسین، تاکید میکند: خدمات تله مدیسین، پوشش بیمه ای خواهد داشت و همان وضعیت ۷۰ درصدی را که بیمه ها برای خدمات سرپایی و ویزیت پوشش میدهند، در این حوزه هم پوشش خواهندداد. همچنین تمام تعرفه های آنها تعرفه های مصوب و مورد تایید وزارت بهداشت است که به تایید شورای عالی بیمه نیز میرسد. بر این اساس اگر خدمتی توسط فرد مجاز در نرم افزار مجاز و در زمان مجاز انجام گیرد، در شرایط استاندارد، بیمه نسبت به آن متعهد میشود.« قاسم جان بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت هم با اشاره به برنامه های اجرا شده برای توسعه خدمات تله مدیسین در دوران کرونا، خاطرنشان میکند: »با استفاده از خدمات دوراپزشکی، مردم از راه دور ویزیت و مشاوره خواهند شد. همچنین خدمات تشخیصی از جمله ارسال مدارک تصویربرداری نیز از طریق این ظرفیت پشتیبانی میشود. بنابراین دسترسی مردم افزایش مییابد. این امکان در بیش از ۴۲ نقطه کشور فراهم شده است. استفاده از این زیر ساخت در شرایط بحرانی اپیدمی کرونا میتواند بسیار موثر واقع شود. اولویت کنونی ما خدمات از راه دور به بیماران سرپایی است و دومین بحث ارائه خدمات مشاوره از راه دور برای بیماران بدحال در آی سی یو است. در گام های بعدی این خدمات تسریع یافته و شامل بیماران خاص و سایر حوزه ها خوهد شد.« محمد جهانگیری، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی نیز معتقد است که با وجود ایجاد زیرساخت های مناسب برای توسعه تله مدیسین، همچنان نیاز است که این زیرساخت ها ارتقا یابد. امروزه با توجه به شیوع بیماری کرونا و محدودیت تردد و کاهش مراجعه به مطب پزشکان، خدمات مراقبت پزشکی از راه دور بیشتر از گذشته مورد توجه مردم و سیاستگذاران نظام سالمت قرار گرفته است. خدمات مراقبت های پزشکی از راه دور بر اساس پروتکل های خاص و قواعد مشخص انجام میشود تا مردم اطمینان کاملی از دریافت خدمات مناسب از این طریق داشته باشند.« جهانگیری با اشاره به اهمیت ایجاد زیرساخت های مناسب برای توسعه خدمات تله مدیسین، یادآور میشود: »زیرساخت اجرای طرح مراقبتهای پزشکی از راه دور باید به گونه ای فراهم شود تا ناظران بتوانند به خوبی بر نحوه عملکرد پزشکان نظارت کافی داشته باشند تا مشکلات  حقوقی و نحوه پرداخت ها، دارای قابلیت بررسی از سوی ناظران باشد. نسخه نویسی الکترونیکی و پرداخت آن بر اساس شرایط خاص و پروتکل ها انجام میشود و در این زمینه، بسته هایی مانند مشاوره از راه دور نیز طراحی شده است. در این راستا باید تمامی زیرساختهای لازم در کشور فراهم شود تا ناظران در زمینه تماس های گرفته شده از سوی مردم و تایید مستندات، دسترسی لازم را داشته باشند. مراقبت های پزشکی از راه دور بر اساس قانون برنامه ششم توسعه و بودجه سال ۹۹ انجام شده است و این طرح تحت نظر وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و دبیرخانه شورای عالی بیمه انجام میشود.« با توجه به اجرای پایلوت خدمات پزشکی از راه دور در هشت دانشگاه علوم پزشکی سراسر کشور، کارشناسان امیدوارند که مسیر توسعه این خدمات، تداوم داشته باشد.

ضرورت توسعه بیشتر تله مدیسین در دوران کرونا

علی غلام زاده، ارائه دهنده خدمات تله مدیسین به ضرورت توسعه خدمات دوراپزشکی در دوران کرونا اشاره میکند و به سپید میگوید: »در ایام کرونا که ماندن در خانه به عنوان بهترین واکسن و دارو شناخته میشود، خدمات تله مدیسین میتواند به تحقق این هدف کمک کند. در ایام کرونا، دنیا به اهمیت خدمات پزشکی از راه دور، بیشتر واقف شد. در دوران کرونا با انبوهی از بیماران الکتیو روبرو هستیم که خیلی از آنها به دلیل ترس از کرونا، حاضر نمیشوند به مراکز درمانی مراجعه کنند. حتی همین ترس از مراجعه به مراکز درمانی، گاهی به تشدید بیماری افراد منجر میشود. در این شرایط خدمات پزشکی از راه دور میتواند خدمات حرف های و تخصصی به افراد متقاضی ارائه دهد. این اتفاق موجب میشود که درمان بسیاری از بیماریها به تعویق نیفتد. خیلی از مردم فکرمی کنند که خدمات تله مدیسین در دوران کرونا صرفا شامل ویزیت غیرحضوری بیمار است، در حالی که امروزه پیچیده ترین خدمات تشخیصی و درمانی نیز با کمک تله مدیسین، قابل ارائه است.« غلام زاده به ساختار فعلی نظام درمانی در مناطق محروم کشور نیز گریزی میزند و میگوید: »در بسیاری از شهرهای محروم با کمبود جدی نیروهای متخصص و فوق تخصص مواجه هستیم. گاهی اعلام  نتیجه یک آزمایش پزشکی یا تصویربرداری پزشکی، مدت ها طول میکشد، زیرا نیروی انسانی متخصص در برخی مناطق کشور وجود ندارد. باتوسعه خدمات تله مدیسین، بسیاری از این مشکلات در مناطق محروم حل خواهد شد. شاید بسیار سخت باشد که مثال چندین پزشک فوق تخصص را در یک شهر کوچک و محروم جذب کرد، اما توسعه خدمات تله مدیسین میتواند این اتفاق را محقق کند. در آن شرایط پزشک عمومی یا پرستار فعال در مناطق محروم میتواند بجای ارجاع بیمار به کلان شهرها از خدمات تله مدیسین، بهره ببرد و خدمات فوق تخصصی به بیماران ساکن این مناطق ارائه شود. بنابراین توسعه خدمات پزشکی از راه دور در ایامی غیر از دوران کرونا هم بسیار کارساز و موثر است.«

حمایت از استارتاپ ها برای توسعه خدمات تله مدیسین

در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، بخش بزرگی از خدمات تله مدیسین توسط استارتاپ ها ارائه میشود. در کشور ما هنوز برای پیشرفت خدمات تله مدیسین به استارتاپ ها اعتماد چندانی نشده و حمایتی از آنها صورت نگرفته است. در زمینه اعطای مجوز نیز سختگیری های زیادی وجود دارد. پیمان شادیانپور، فعال استارتاپی حوزه سلامت  یادآور میشود:یکی از بزرگترین مشکلات در حوزه استارتاپ های سلامت، قوانین دست و پاگیر و قدیمی وزارت خانه های مرتبط است. ماهیت استارتاپ، خلق راههای نوین و خلاقانه جهت برطرف کردن نیازها و مشکلات موجود است.مشکل دیگر، هزینه های سنگین تبلیغات و بازاریابی است. استارتاپ برخلاف سایر صنایع تولیدی و کارخانه ها، برای تولید محصول خود از کمترین امکانات و نیروی انسانی برخوردار است و برای دیده شدن نیازمند تبلیغات محیطی و رسانه ای است. متاسفانه خیلی از استارتاپ ها از پس هزینه های این کار برنمی آیند. ورود سازمان های دولتی و ارگان های مرتبط جهت حمایت در این زمینه و کمک به دیده شدن استارتاپ ها میتواند یک بازی دو سر برد باشد. یعنی از یک سو رشد استارتاپ و از سوی دیگر برطرف شدن گوشه ای از مشکلات جامعه از طریق ارائه راه حل های نوین استارتاپی میتواند این بازی دو سر برد را ایجاد کند.« در حال حاضر اکثر استارتاپ ها در حوزه سلامت، خدمات نوبت گیری از پزشک را ارائه میدهند که این تمام نیاز مخاطب نیست. البته به تازگی به دلیل شیوع ویروس کرونا، ارائه خدمات مشاوره و ویزیت از راه دور(تله ویزیت) هم این روزها داغ شده است. با توجه به اهمیت توسعه خدمات تله مدیسین در دوران کرونا، انتظار میرود که بروکراسی های زائد در مسیر توسعه استارتاپ های فعال در حوزه خدمات پزشکی از راه دور برداشته شود تا دولت با کمک بخش خصوصی بتواند خدمات درمانی باکیفیت و با هزینه بسیار پایین را به دورترین نقاط کشور ببرد.